Of
wat is een verstandige loonpolitiek voor werkende kinderen in een
familiebedrijf ?
Heel wat
eigenaar-ondernemers koesteren het grote ideaal dat hun kinderen ooit het
familiebedrijf overnemen. Het is een heel normale reactie dat er in eerste
instantie vaak geopteerd wordt voor een overdracht naar de volgende generatie. Daar
is niets verkeerd mee.
Vaak ziet men dat
kinderen bij aanvang van hun loopbaan hetzelfde laag loon krijgen. Dit omdat in
de beginfase hun functie meestal niet zo duidelijk is. Maar ook omwille van het
motto dat ze zich maar moeten bewijzen en later gaat het bedrijf immers toch
van hun zijn. Maar dat wordt snel een onhoudbare situatie. Na verloop van tijd
vragen de kinderen immers opslag omdat ze willen huwen, kindjes kopen, een huis
bouwen of kopen, enz.
Op dat moment zie je
vaak in familiebedrijven een tegengestelde reactie. De kinderen krijgen plots een
relatief hoog loon. Want we moeten als eigenaar-ondernemer toch goed zorg
dragen voor onze kinderen en kleinkinderen, niet waar? Maar is dat wel een goede
aanpak? Want kinderen die op termijn hun plaats toch niet vinden in het bedrijf,
kunnen of willen niet meer weg. Omwille van de eenvoudige reden dat ze intussen
een levensstandaard hebben opgebouwd op basis van dit loon. Het familiebedrijf
verlaten is voor hen financieel niet meer haalbaar omdat ze in een ander
bedrijf nooit een dergelijk loon kunnen krijgen op basis van hun kennis en
kunde. Weggaan is voor hen financiële harakiri. Je kan stellen dat deze
kinderen als het ware permanent aan een financieel infuus hangen. Maar je hebt
dan finaal wel ongelukkige en gedemotiveerde kinderen in je bedrijf. Dit is niet
leuk en al helemaal niet bevorderlijk voor de onderlinge verstandhouding.
De problemen worden nog
veel groter als het familiebedrijf ooit wordt verkocht aan derden. De nieuwe
eigenaar is meestal niet bereid om dergelijke hoge lonen te betalen aan
familieleden die willen blijven. Meestal moeten ze van de nieuwe eigenaar het
bedrijf verlaten en dienen ze elders aan de slag te gaan met een (veel) lager
loon. Met alle financiële gevolgen voor hun levensstandaard die ze tot dan
gewoon waren. Idem dito als het bedrijf ooit wordt stopgezet. Je zou voor
minder ongelukkig worden …
Langs de ene hand wil
je als ouders goed zijn voor je kinderen en ze een hoog loon geven, maar ander
de andere kant zijn de nadelen duidelijk herkenbaar. Eigenlijk is een (te) hoog
loon een vergiftigd geschenk dat je aan je kinderen geeft. Dat is wat men noemt
een paradox, een schijnbare tegenstelling die ingaat tegen ons gevoel voor
logica, onze verwachting en ons familiaal gevoel.
Maar wat is dan een
verstandige oplossing voor je familiale loonpolitiek ? De meest duurzame
oplossing is dat je een marktconform loon betaalt volgens de functie die een
familielid bekleedt. Ook als dit betekent dat elk kind niet even veel zal verdienen.
Het is geen goed idee om het familiale gelijkheidsbeginsel door te trekken naar
een bedrijfsmatige omgeving. Meer nog, elk kind evenveel betalen, dat is pas
oneerlijk.
Kies dus voor een
duurzame loonpolitiek voor de inkomende generatie en vermijdt zo achteraf moeilijke
toestanden. Maar dan moet je dit wel in een vroeg stadium bespreekbaar maken in
je familie zodat je geen vervelende precedenten schept. De insteek van je loonpolitiek
moet je overigens uitgebreid verduidelijken en verdedigen zodat familie en
schoonfamilie de logica ervan begrijpen.
Gelukkig zijn er meer en
meer families die dergelijke en andere afspraken schriftelijk vastleggen in een
familiecharter (ook wel gekend als de familiestatuten). Daarmee creëer je als
eigenaar-ondernemer een eensgezinde en eendrachtige familie. Je familiebedrijf
kan er alleen maar beter van worden en je familie blijft gelukkig.
(c) Geheel of gedeeltelijke overname van deze tekst is niet toegestaan zonder voorafgaandelijke toestemming.
Voor meer informatie:
De auteur is adviseur familiebedrijven.
Hij was voorheen jarenlang CEO van een Belgisch familiebedrijf en is door de Vlaamse Overheid geregistreerd als erkende dienstverlener.
